Just another WordPress.com site

Piedras, Prehistoria

Utopía presente

a8.JPG

A igualdá

b4.JPG

naze

c3.JPG

toz

d4.JPG

os días.

e3.JPG

 

Pierre Joseph Proudhon

1809-1865

……… 

 

O dolmen neolitico d’o retrato ye a  «Caseta d’as bruxas» en a Sierra Bail, termino de Ibirque, u Bilque. Iste lugar estió ro más altero poblau de toda ra Sierra Guara. Diz que yera abitato por un pueblo de pastors.

                                                                           Sagardiana

Anuncio publicitario

Pardos d’Arpán

 

De maitíns ye royo l’aire n’o cobalto d’os altarios puertos

y o meyodía torna cada día en azulenco

o zielo acarrazadero de Guara.

 

Marchan os autos y os menutos d’o sieglo bente y uno

asinas mesmo a teña, uno dezaga de l’atro.

 

Os chinepros de Mallata en o lugar de Lezina

s’enredan con as sabinas d’os nuestros debampasatos.

Y enta puerto marchan os suenios d’os pardos d’Arpán

adormitos en iste amprato ta cutio.

………

 

De «Pardos d’Arpán»

O manantial de Sietemo, 2003

 

 

                                                                                          Sagardiana

 


Plega l’agüerro, con a zaguera luz de setiembre

ya-empieza-el-otono-a-hacer-de-las-suyas.JPG

 Aurín n’as fuellas,

ulor d’agüerro

cambiara-el-color-del-agua.JPG

que l’augua en porta,

bal t’abaxo

cardos-mariposas-septiembre.JPG

y en as yerbas xutas,

s’apedeca.

 pasa-el-verano-pasa.JPG

Aurín, n’as nanas

d’a chunguera

llega-el-otono-con-su-luz-luminosa.JPG

y n’os lulos royos

d’a gabardera.

calienta-el-sol-a-la-tarde.JPG

Aurín qué,

setiembre adora,

de-los-chopos-quedara.JPG

por os suelos

a simiente acuna.

 al-sol-que-mas-calienta.JPG

A boz d’a plata,

d’aimors con l’estíu,

septiembre-2009-preciosidad.JPG

cariños en a balsa,

plora.

 pasa-tan-rapido.JPG

Plega l’agërro

y o frío plega.

por-el-agua-no-por-los-suelos.JPG

Plega la mansa

y toba

 senal-como-en-las-piedras.JPG

siñal que,

a puenda que se abiene,

  otono-2009.JPG

nueis de zierzo

y plebias, nunzia.

 

                                                                                Sagardiana


Cantals que nunzian l’ibierno

 

 

 

Con os rayez d’o sol,

tocán seguntes que cantals, ficaus n’a tierra,

os ombres debampasaus sapeban,

muy dinantes de nusotros,

l’inte machico de l’amanezida de l’ibierno.

 

 

                                                                 Sagardiana

 

 


Piedra rayo

piedra-rayo.jpg

 

Piedra rayo, ta espantar as cendellas n’as tronadas.

Cuan plegón os primers abitadors por istas sierras prexino que l’ambista yera diferén…encara que, por suerte u por disgrazia, dende a Pardina d’a Garoneta de Rasal enta os feners de Bara, as bals y semontanos d’as caras puerto d’as sierras esteriors pirenencas, parixen ficadas n’os tiempos d’antismás. 

Ta muestra iste botón: No fa muito que plegó a luz enta Nozito…no ye mentira, no.   

Con o turismo rural, y as ganas que a chen en tien de marchar d’as ziudaz, os días de l’estiu y muitismos cabo semana, as eras y os ortals s’implen d’abitadors y besitans.

Al amparo d’as piedras rayo, as tiñas escachadas, aguantan o temporal. 

A chen d’a sierra, alza n’a memoria sieglos de conozimiento e superstizións.

Igual te mete una piedra rayo, n’a punta chaminera, que unas estijeras d’enzima o calibo y a zenisa d’o fogar, que una piedra modorra n’o portalón d’o cubierto d’as parideras, que un ramer de bucho en un foratizo entre as parez d’as bordas…

A primer bista, isto puede parizer una fateza, pero no i ye asinas…

Se’n tomaban muita faina ta replegar piedras d’istas…Tan de seria ye la cosa como que a piedra modorra no se’n podeba replegar en os campos de uno, no. Tenebas que írtene luen…y dimpues meter-ne n’os corrals.

O ramer de bucho, ebas de replegar-ne n’a nuei de San Chuan.

As estijeras, eban de dejar-ne ubiertas, fendo a forma d’una cruz.

En istos países as piedras han estau emplegadas, no solo que d’alazet de casas y tapials, adoquins ta os camíns u ruellos…

En as sierras de Gratal y Guara as piedras tienen o poder d’a machia. De chenerazión en chenerazión, os abitadros ban alzar a sapienzia d’os primers abitadors. Aquers cazataires nomadas que plegón t’astí, por os camins d’o Pireneo.

A piedra rayo, a piedra modorra, as tres pedretas, a piedra espantabrujas, as piedras de seguntes que manantials, os muntonez de piedras siñalán o lugar en do ficar presens ta os santos u os dioses, as piedras adintro d’as tenajas, ta conservar l’augua…

Y asinas pasan os sieglos por as bals y os lugars, repelgando nuebos conozimiens sin sublidar, nunca no, que i somos astí, en o mesmo terreno que ers…

Ers, os primers abitadors d’istas sierras, os fazedors d’as piedras rayo, os ombres preistoricos, os nuestros debampasaus en o que a ocupazión de suelo pertoca.

 

                                                      sagardiana 

 

 


Caseta de broxas, Ibirke – Bilque – Ibirque

caseta de broxas

Dolmen neolitico, en o camín que tira enta Ibirke, u Bilque, u Ibirque, de todas istas trazas ha estau nombrau.

Dende Nozito, a poquets metros de l’esbarre, que te diz: U ta Belsué u ta Lasaosa…

Un tresoro nuestro y de toz os que biengan por astí, plantau debán d’o tozal de Guara, n’as güegas d’o lugar, en tiempos abitau, más altero d’a Sierra.

Unatra caseta de broxas en tierra de pastors pirenencos. 

                                                                                    Sagardiana