Chuan de Lanuza V, In Memoriam
Por esfender os Fueros e Oserbanzias.
Por dexigir as Libertaz e os Dreitos.
Por enfrontinar-se con a Inquisizión.
Por chilar con os aragoneses: «Contrafuero e biba ra Libertá! «.
Chuan de Lanuza V, Chustizia Mayor d’o Reino de Aragón,
fuó decapitáu
en a Plaza d’o Mercáu de Zaragoza
o maitín d’o 20 d’abiento de 1591,
por orden d’o Rei de Castilla Felipe II.
E a suya capeza, de muestra al raso,
estió cuatro añadas…
ta escarmiento cheneral.
Nunca no pás sublidare-mos ni a suya presona
ni o suyo nombre
ni o suyo quefer.
Sagardiana
Canta de Labordeta en Lengua Aragonesa
«M’aganaría estar pino»
M’aganaría estar pino d’un mon de lo Pirineo,
pa meterme todo blanco con la nieu de lo ibierno.
Si fese fagüeño, chuflase l’ausín
u sofla ixe zierzo, yo plantau aquí…
Yo plantau aquí.
Y en plegar a premabera, de acuquetas emplenarme,
izando ras rezias trallas, pa fesen niedos as abes.
Si fese fagüeño, chuflase l’ausín
u sofla ixe zierzo, yo plantau aquí…
Yo plantau aquí.
Os corders pa lo berano, chunto a yo s’acocharían,
acalorando en a sompra en que estiese meyodía.
Si fese fagüeño, chuflase l’ausín
u sofla ixe zierzo, yo plantau aquí…
Yo plantau aquí.
El otoño yo i bería, de colors, como as fogueras
as faus, caxicos y yo, tremolinos y nogueras.
Si fese fagüeño, chuflase l’ausín
u sofla ixe zierzo, yo plantau aquí…
Yo plantau aquí.
Y lo ibierno si benise, trozandonos pa bagueras
no i fa falta, diziría,
que no i quedan chamineras.
Si fese fagüeño, chuflase l’ausín
u sofla ixe zierzo, yo plantau aquí…
Yo plantau aquí.
N’iste enlaze sentirez a a canta:
http://www.goear.com/files/external.swf?file=8f24c8b
Sagardiana
Treballar
Lo treballo ye l’alazet d’una bida digna.
En istos tiempos que corren, suena ista canta.
Istas bozes suenan igual como antis.
Igual como antis, toz os treballos
son l’alazet d’a dignidá.
Sagardiana
A mosica d’o bideo ye d’a Bullonera, que chunto a Carbonell y Labordeta, desancharon por iste país en tiempos de sequera, muitas letras d’animo y protesta.
Zenturas d’abriespa…
Imos d’apretarnos os zenturons…
Quí sacará a millor zentura d’abriespa?
Seguntes quí prebe de fer-ne, s’en quedará sin bodiellos
u l’en sutirán por as orellas.
Zenturas «crísicas» imos a bier muitas por a carrera.
Si cal ta apañar iste entuerto d’economía
yo m’en apreto una miajeta más.
Ixo que ya en porto bien achustau!
Sagardiana
1 de abril, a fosca memoria
Por toz os que luitaron por a libertá y a 1 de abril de 2010 en foscas fosas d’o sublido son encara apedecaus.
Por todos los que lucharon por la libertad y a 1 de abril de 2010 en oscuras fosas del olvido están todavía enterrados.
Sagardiana
«Predator global» versus «money, money, money»
A la de una…
A la de dos…
A la de tres…
Soi umano, e qué?
Sagardiana
Utopía presente
A igualdá
naze
toz
os días.
Pierre Joseph Proudhon
1809-1865
………
O dolmen neolitico d’o retrato ye a «Caseta d’as bruxas» en a Sierra Bail, termino de Ibirque, u Bilque. Iste lugar estió ro más altero poblau de toda ra Sierra Guara. Diz que yera abitato por un pueblo de pastors.
Sagardiana
Bibir ye lo que en queda
En días tristos, cuan a chen s’en ba…
Cuan s’en ban, anonimos, tantos y de tantas trazas,
bibir una mica más ye lo que en queda.
Solo que ixo nos queda.
Bibir.
(Chicotón omenache ta Miguel Delibes, escritor castellano d’a tierra y sus chens)
Sagardiana
Lo retrato ye feito en Larraño Grande, Laudio, Araba. O ganau ye d’un amigo d’o mío «chirmán d’a plebia» Juanmari, que no para de sacar a camara de retratar por o monte y tira istos retratos así de polius. O Gorbea s’en beye bien pincho más entallá y al atro costau lo Cantabrico, encara que no s’en beye se ulora dende astí alto.
José Rodrigo Gabarre, In Memoriam
S’en ha muerto un amigo, un mayestro, un jotaire… S’en ha iu, pero s’en ha quedau ta cutio con nusotros. Toz os que por suerte l’en imos conoxiu, ploramos a suya marcha.
José Rodrigo estió d’ixa traza d’ombres que dexan siñal en uno.Yo nunca no en podré dezirlene adiós. Por ixo que,
ta luego Pepe, ta luego!
Ta cutio con nusotros, amigo
Sagardiana
Bolaco, l’au nigra
Bolaco que en portas l’anima entalto.
Enta os fenals y os praus, por as tucas grisas
por a soledá d’os puertos;
d’os míos güellos ranca la luz zaguera.
Y con o tuyo bolito
endreza por l’aire d’a tierra
a mía bida benidera,
o mío nuebo camín.
………
Si en hay un au, predileuta ta yo, ixa ye o bolaco.
Cuan yes por as tierras altas, a suya boz crebán lo silenzio, ye machica. No en hay soníu tan clatero como ixe.
Y si son callaus…l’aire charra por éls, cuan chufla fosco por as suyas plumas alars.
Ye cuasi que una canta a ra libertá. Cuasi.
Cuan siga grán…quiero estar bolaco.
Sagardiana
Chen
Ixe ye una chen prou fuerte; si s’en muere, todo morirá.
Ixa ye atra chen fuerte.
Ista augua d’o puchero chila!
Baz sentir? Iste ombre beye chen por toz os puestos!!!
Sí, en ye biba cómo ixa atra augua.
L’augua ye biba.
Bai qué ombre!!!
O sea, que todo ye bibo… ¿ ?
E iste fuego también ye bibo, eh?
Sí, o fuego ye chen
y o biento tambien ye chen.
Si o fuego chila furo, axorronta!
Si l’augua chila fura, axorronta!
Si o biento chila furo, axorronta!
Sí, l’augua
o fuego
o biento
son chen prou fuerte.
………………
«Dersu Uzala» de Akira Kurosawa
Sagardiana
Asperanza
Imos pasau milenas de penalidaz y pestes.
Barallán por os sieglos de los sieglos.
Con mans espiazatas por a luita,
y l’ánima crebata, marchamos.
Pero de contino l’asperanza
a bombollas bulle
por a sangre.
Sagardiana
Abismo
«Nadie le teme a la fiera,
que la fiera ya murió
que al revolver de una esquina
un valiente la mató»
Y a ista fiera d’a desigualdá, quí la mata?
Dreito a l’educazión
Toz os ninos y ninas tienen dreito a l’educazión.
Belgunos, meten a bida en periglo por ir ta escuela.
Semos iguals?
No sé, no sé…
Pero sí que sé que, n’a escuela, s’aprenden muitas cosas. Cosas prou de importantes, como l’amistanza.
M’en recuerdo d’una falordieta que un mayestro nos contaba sobre un zorz y un alifante.
L’alifante yera muito solitario y una tardi s’alcontró un zorz en o suyo camín.
Dende primer inte, fizón buenas migas.
L’alifante en teneba prou claro ixo d’amistanza. Pero lo zorz, teneba a mosca dezaga d’a orella. Cómo podeban ser amigos dos bichos tan poco paizidos? – Semos iguals, l’en deziba l’alifante a lo zorz.
– No en bes que semos iguals? Amanezemos, miramos de minchar, nos itamos buenas siestas por as mosqueras, nos fan goyo as radizes tiernas, …
L’alifante y lo zorz marchón chuntez por a sabana, muitas lunas. Y muitas nueis demanón ripas de deseyos, cuan as estrelas s’espeñaban por aquer zielo amplo d’Africa.
Pretó la calor y a sequera de l’estibo, la puenda en que l’augua falta por aquers paísos, y ya sólo que un charco de buro en quedaba.
Asinas que plegó l’ora en que teneban que desepararsen, por que l’alifante prezisaba muita, muita d’augua.
Yeran prou de tristos, por que ya s’en eban alcostumbrau l’uno a l’atro.
En l’inte de dezirsen adiós, l’alifante s’en miró de bislai a lo zorz y paró n’a cuenta de que o suyo amigo iba a pretar a plorar.
S’acachó todo lo que pudo y l’en dizió – as tuyas glarimetas…tienen gusto a sal?
Lo zorz sintió aquera sabor; a sabor a sal d’as glarimas.
Y asinas fué como lo zorz replecó aqueras parolas que o suyo amigo l’alifante no eba parau de dezirlene, día par d’atro, «semos iguals».
Sagardiana
Con toda palabra
Lhasa de Sela, In Memorian
Big Indian, 27 de septiembre 1972 – Montreal, 1 de enero 2010
Bibir…ye
… sólo que andar
y bier
todo lo más que’n podamos.
(Adeducau ta la mía mai, que güé por primer bez, ye estata n’o dolmen de Ibirque, a tierra d’o suyo güelo)
Sagardiana
Pablo Gargallo, Maella 5/1/1881
«Gran Profeta» 1933
Pablo Gargallo Catalán
En o suyo 129 cabo d’año, ta cutio con nusotros
y con as boz d’o Matarraña.
Sagardiana
Feliz Año 2010
Dando bueltas por nireblog, mirán que i fan os compañers, me i tropezaú con una canta, que charra d’a bida, d’as ilusions, d’os camins que a chen andó, d’a suya luita, d’os suyos duelos, d’a suya bictoria en ista baralla cutiana, al amostrarnos a luitar, resistindo.
Ta iste cabo d’año, tristo ta yo, pues o mío paí s’en fué..,millor que o millor presén ta toz éls, y ta toz os que siguen y seguimos luitán por andar, tos dejo istas parolas de Mallacán
«Güé como ayere
resistir nos fará benzer»
(43 división)
Grazias a toz os que pasaz por astí, ye a buestra casa.
Sagardiana
Mikel Laboa, In Memorian
«Hegatzi errariak»
Mikel Laboa
Letra: Joseba Sarrionandia
………
Paxaros errants
que s’han aturau n’a finestra
on a luz e a sompra
se deseparan…
A luz e a sompra
como paxaros errants,
s’han aturau n’a finestra.
………
O poeta e cantautor basco Mikel Laboa ba morir ayer, 1 d’abiento.
A suya boz campa ta cutio, bolán con os paxaros, por a berda luz d’as campas, e a blanca esbruzna d’o Cantabrico…
Sagardiana
Chens Yanomani
Naturaleza de l’arte.
Poesía d’a selba.
Polideza ta cutio d’a man d’os Yanomani.
Sagardiana